T.C. Diyanet İşleri Başkanlığı

MİLADİ TARİHLERİN HİCRİ VE RUMİ TARİHTEKİ
KARŞILIKLARI İLE MİLADİ TAKVİM HAKKINDA AÇIKLAMA
1900-2022 YILLARI ARASINDAKİ DÖNÜŞÜMLER

MİLADİ TAKVİM

Günümüzde Beynelmilel Takvim olarak kullanılan Miladi Takvimin aslı Roma Takvimine dayanmaktadır. Bu takvim sistemi de günümüze gelinceye kadar ıslah edilerek birkaç safhadan geçmiştir.

* Başlangıçta bir yılda; 4´ü 31 gün ve 6´sı da 30 gün olmak üzere 10 ay ve 304 günü olan bir takvim kullanılmaya başlanmıştır.
* M.Ö.VII. Yüzyılda Roma imparatorluğunda Numa Pompilius zamanında ayın dünyanın etrafında dolanımını esas alan ve yeni ayın doğuşu ile beraber başlayan 12 aylık ve 354 günlük ay takvimine geçilmiştir. Bu takvim sistemi ile mevsimler arasındaki uyumsuzluğu gidermek için iki yılda bir 22 Şubat ile 23 Şubatın arasına, 22 (artık yıllarda 23) günlük Mercedonius adıyla 13. yeni bir ay eklemişlerdir. Bir yıl ortalama 365, artık yıllarda ise 366 gün oluyordu.

Mevsimler arasında uyum sağlamak için de 33 ve 34 günlük iki ay, Kasım ve Aralık aylarının arasına eklenmiştir. Daha önce Şubat´ın 22 sinden sonra eklenen 22 (23) günlük Mercedonius ayıyla beraber bir yıl 455 (artık yıllarda 456) güne çıkarılmış, Bu nedenle M.Ö. 46 yılına KARIŞIK YIL denilmiştir. Bu karışık yıldan sonra ilk baharın başlangıcı 25 Mart olarak tespit edilmiş ve yılın başlangıcı da 1 Mart´tan 1 Ocak gününe alınmıştır.

* Roma Kralı Julius Sezar; İskenderiyeli astronom Sosigenes´in tavsiyelerine uyarak M.Ö.45 yılında; dünyanın güneş etrafında dolanımını esas alan 365.25 günlük takvim sistemini uygun görmüş ve 4´e bölünebilen artık yıllar 366, diğerleri ise 365 günden oluşan normal yıl, Ocak ayı da yılbaşı olarak kabul edilmiştir. Yıl 12 ay olacak, ay süreleri Ocaktan başlayarak 31, 28 (29),31,30,31,30,31,31,30,31,30 ve 31 gün alınacaktır. Julius Sezar adına ithafen de Jülyen Takvimi denilmiştir. (*)

Julius Sezar´ın öldürülmesinden sonra, takvimde yaptığı ıslahat sekteye uğramış, bu düzenlemeleri yapan Pontifeksler 4 yılda bir artık yıl yerine, 3 yılda bir artık yıl uygulamaya başlamışlar, böylelikle 36 yılda 9 yerine 12 artık yıl eklenmiş oluyordu. M.Ö. 8.yılda Augustus bu kaymayı düzeltmek için 12 yıl süreyle artık yılın uygulamasını durdurmuş, M.S. 5. yıldan itibaren Jülyen Takvim Reformu muntazaman uygulamaya konulmuştur. Bu tarihten önceki 50 yıla da YANLIŞ JÜLYEN YILLARI denilmiştir.

Greguar Takvimi:

* Bir yıl; 365.2422 gün olduğu halde, Jülyen Takviminde bir yıl 365.25 gün olarak alındığından Jülyen yılından 0.0078 gün daha kısa olduğundan ve 400 yılda 3 gün geri kaldığından dolayı mevsimler arasında meydana gelen uyumsuzluğu gidermek amacıyla M.S. 1582 yılında Papa XIII.Gregoris, Jülyen Takviminde Reform yapılmasını emretti. Yapılan Reform neticesinde:

1 - M.S. 325 yılında toplanan İznik Konilinden 1582 yılına kadar 1257 yıl içerisinde Jülyen takvimi yaklaşık 10 gün geri kaldığından, 4 Ekim gününü takip eden gün 5 Ekim değil de 15 Ekim olarak uygulanması,

2 - Son iki rakamı 00 ile yıllardan 400´e bölünebilen (l600, 2000 gibi) yılların artık yıl olarak, 1700, 1800 ve 1900 gibi sonu iki sıfırla biten yılların da normal yıl olarak kabul edilmesi,

3 - Hz. İsa´nın doğum günü tarih başlangıcı olarak alınması

kabul edilmiştir. (**)

Gregoryen Takvimine göre; bir yılın ortalama süresi; 365.2425 gündür. Bir dönencel yıl ise 365.2422 gündür. Aradaki 0.0003 gün 1582´den beri biriken hataların sonucu olarak 4317 yılda (1) gün fazla olacaktır.
Gregoryen takvimindeki; Mart, Mayıs ve Ağustos ay adları Roma, Şubat, Nisan, Haziran, Temmuz ve Eylül ay adları Süryani, Ekim, Kasım, Aralık ve Ocak ay adları ise Türkçe kökenlidir.

MİLADİ YILIN HİCRİ YILA ÇEVRİLMESİ

Miladi yıldan 621 rakamını çıkarınız 1999 - 621 = 1378
(1.sayı) Çıkan sayıyı 33´e bölünüz 1378 : 33 = 41.75 (=42)
Bölümü 1.çıkan sayı ile toplayınız 1378 + 42 = 1420

MİLADİ YILIN RUMİ YILA ÇEVRİLMESİ

1926 yılından önceki tarihlerin hesaplanmasında YILBAŞI´NA dikkat edilmesi gerekmektedir. Rumi Takvimde yılbaşı MART ayıdır. Kullanmakta olduğumuz Miladi Takvimde ise yılbaşı OCAK ayıdır.

Doğum tarihleri ay olarak değil de (1.2. ay gibi) numaralı olarak verilirse Mart ayı 1.ay, Ocak ayı 11. ve Şubat ayı da 12. aylardır. Ocak ve Şubat ayları için, Miladi tarihten 585, diğer aylar için Miladi tarihten 584 rakamı çıkarılır.

Miladi tarihten 585 (584), Ay tarihinden de 13 rakamı çıkarılırsa RUMİ tarih,

Rumi tarihe 585 (584), Ay tarihine de 13 rakamı eklenirse MİLADİ tarih hesaplanmış olur. MİLADİ TAKVİMİN UYGULAMA KRONOLOJİSİ 1577 Gregoryen Takvimi çalışmaları başlamıştır.

15 Ekim 1582 Papanın emriyle 5 Ekim tarihi 15 Ekim olarak değiştirilmiştir.

Muhtelif ülkelerin Gregoryen Takviminin kabul tarihleri:

20 Aralık 1582 Fransa´da 10 Aralık tarihinin 20 Aralık olarak değiştirilmesi.
1582 Danimarka´da kullanılmaya başlanması.
1582 Hollanda´nın Katolik kesiminde kullanılmaya başlanması.
1584 Almanya´nın Katolik devletlerinde kullanılmaya başlanması.
1586 Polonya´da kullanılmaya başlanması.
1587 Macaristan´da kullanılmaya başlanması.
1682 Fransa idaresine giren Strozbourg ve Alsace´de kullanılmaya başlanması.
1700 Protestan Almanya ve Hollanda´da kullanılmaya başlanması.
1701 İsviçre´nin Protestan kantonlarında kullanılmaya başlanması.
1752 İngiltere´de 3 Eylül tarihini takip eden günün 14 Eylül olarak kullanılmaya başlanması.
1 Mart 1753 İsveç´te kullanılmaya başlanması.
1782 İrlanda´da kullanılmaya başlanması.
1873 Japonya takviminin Gregoryen esasına göre ıslah edilmesi
1912 Cin´de kullanılmaya başlanması.
1916 Bulgaristan´da kullanılmaya başlanması.
1917 Türkiye´de 15 Şubat tarihini takip eden günün 1 Mart olarak kullanılmaya başlanması.
14 Şubat 1918 Sovyetler Birliğinde kullanılmaya başlanması.
1 Mart 1914 Yunanistan ve Romanya´da kullanılmaya başlanması.
4 Ağustos 1924 Ürdün´de kullanılmaya başlanması.
26 Aralık 1926 Türkiye´de kullanılmaya başlanması.

________________________________________
KAYNAKLAR:
1- A.KIZILIRMAK - GÖKBİLİMİ DERSLERİ 1, 1977 EGE ÜNİVERSİTESİ BORNOVA (*) s.181 - (**) s.183
2- MEMO LAROUSSE 3.s.183-185
3- FAİK REŞİT UNAT - HİCRİ TARİHLERİ MİLADİ TARİHE ÇEVİRME KILAVUZU